Choroby pszczół: opis, przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie

Zdrowe pszczoły to nie tylko czynnik, który z pewnością przyczynia się do pojawienia się dużej ilości wysokiej jakości miodu, ale także gwarancja spokoju dla pszczelarza. Zdecydowanie musi wiedzieć, czy kolonia pszczół jest chora i co robić w przypadkach, gdy chorują małe robotnice.

Choroby niezakaźne pszczół

Choroby niezakaźne powstają w wyniku naruszenia warunków życia niezbędnych pszczołom. Niewłaściwe karmienie, błędy w utrzymaniu i hodowli - wszystko to może prowadzić do chorób. Jednak gdy tylko przyczyna choroby zostanie wyeliminowana, pszczoły wyzdrowieją.

Zatrucie pyłkiem

Istota i przyczyna: zatrucie szkółkarskich pszczół pyłkiem roślin trujących (bojownik, dziki rozmaryn, ciemiernik, ostróżka itp.).

Oznaki:

niedawno karmione pszczoły szybko umierają;
obrzęk brzucha;
jelita martwych pszczół są pełne gęstej, ochrowo-żółtej zawartości;
pszczoły wyczołgujące się z ula upadają na ziemię i giną;
najczęściej obserwowany w maju, czasem w czerwcu i lipcu.

Leczenie:

usuń świeży pyłek z ula;
zainstaluj ramki ula w ulu;
podawać pszczołom syrop cukrowy na kilka dni.

Zapobieganie:

sprawdzić siedlisko pszczół pod kątem obecności trujących roślin;
jeśli zostanie znaleziona roślina, zniszcz lub odizoluj pszczoły.

Zatrucie nektarem

Istota i powód: zatrucie pszczół nektarem kwiatowym roślin trujących (bojownik, dziki rozmaryn, ciemiernik, ostróżka itp.).

Oznaki:

duża ilość trucizny gromadzi się w paszy, powodując zatrucie przez dwa do trzech tygodni;
masowa śmierć nie tylko matek, ale i potomstwa i całej rodziny;
najczęściej choroba występuje w maju i czerwcu.

Leczenie: zastąpić plastry miodu świeżym miodem z plastrami miodu płynnym syropem cukrowym.

Zapobieganie:

takie rośliny miododajne siać w pobliżu pasiek, tak aby ich czas kwitnienia zbiegł się z czasem kwitnienia roślin trujących;

zmienić lokalizację pasieki;
całkowicie wyeliminować trującą roślinność.

Toksykoza chemiczna

Istota i powód: zatrucie nawozami mineralnymi stosowanymi na polach do dokarmiania dolistnego roślin, a także bezpośrednio pestycydami.

Oznaki:

zatrute pszczoły stają się bardziej agresywne;
może nagle umrzeć zarówno w kolekcji, jak iw ulu;
rodziny pszczół żywiące się resztkami jadu hałasują, szybko się osłabiają;
przebieg innych chorób jest silniejszy niż zwykle.

Leczenie: zastąpić plastry miodu świeżym miodem (lub niedawno przyniesionym pyłkiem) z plastrami miodu z płynnym syropem cukrowym.

Zapobieganie:

plan traktowania terenu pestycydami i nawozami opracowany wcześniej i uzgodniony z administracją powiatu;
zorganizować dostęp pszczół do roślin miododajnych w taki sposób, aby okres ich zbierania nie był późniejszy niż termin poddania działaniu środków chemicznych;
jeśli nie ma możliwości porozumienia, wyprowadzić pszczoły ze strefy zagrożenia na odległość 5 lub więcej kilometrów;
jeśli nie jest to możliwe, pszczoły muszą zostać odizolowane od strefy zagrożenia, nie pozwalając im na opuszczenie ula i karmione cukrem podczas działania środków chemicznych.

Zatrucie spadziowe pszczół

Istota i powód: zatrucie pszczół padliną.

Oznaki:

najbardziej oczywistym objawem choroby, zwłaszcza zimą, jest ciężka biegunka;
choroba występuje często w regionach suchych i otoczonych lasami;
u chorych pszczół jelita stają się ciemne: od brązowego do prawie czarnego;
ciężkiej formie zatrucia towarzyszy masowa (jeśli nie całkowita) śmierć rodziny w drugiej połowie zimy.

Leczenie:

karmić pszczoły płynnym syropem cukrowym;
pić stopioną wodę;
jak najwcześniej umieszczać kolonie pszczół.

Zapobieganie:

przed rozpoczęciem zimowania część miodu paszowego zastąpić cukrem w ilości 6–10 kg na rodzinę pszczół;

zamień miód spadziowy na dobrej jakości.

Przeczytaj też szczegółowy artykuł na temat zatrucia pszczół.

Dystrofia pokarmowa

Istota i powód: zaburzenia metaboliczne pszczół w wyniku braku pożywienia lub ich niższości.

Objawy: niewyjaśnione wyczerpanie i śmierć zarówno pszczół, jak i całego potomstwa.

Leczenie: jeśli pszczoły głodują, należy je karmić zarówno latem, jak i zimą. Odpowiedni:

kochanie;
syrop cukrowy;
Ciasto cukrowo-miodowe;
perga lub jej substytuty.

Zapobieganie: zapewnić pszczołom dobrą bazę pokarmową, ściśle przestrzegać higieny żywienia.

Najważniejsze w walce z niezakaźnymi chorobami pszczół jest czujność i szybkość reakcji. Im szybciej przyczyna i konsekwencje choroby zostaną wyeliminowane, tym więcej pszczół przeżyje.

Pszczoły na parze

Istota i powód: masowa śmierć pszczół w wyniku długotrwałego narażenia na wysoką wilgotność i temperaturę.

Oznaki:

śmierć znacznej części lub wszystkich pszczół w rodzinie gotowanej na parze;
przebiegowi choroby towarzyszy silne pobudzenie i zwiększona agresja;
temperatura i wilgotność w gnieździe szybko rosną, w wyniku czego wosk w plastrach staje się miękki i giętki;
z czasem odrywają się plastry z miodem i czerwiem;
same pszczoły stają się mokre i czarne, szybko umierają;
z ula słychać silny hałas pszczół, który ostatecznie zamiera całkowicie;
pęknięcia i wejścia są całkowicie zatkane czarnymi pszczołami.

Leczenie:

pilnie otwórz ule i daj pszczołom możliwość swobodnego lotu;
martwe pszczoły, wyciekający miód i podarty grzebień do usunięcia;
pozostałe rodziny, w obecności matek, należy wzmocnić czerwiem drukowanym na wyjściu lub połączyć.

Zapobieganie:

zapewnić dodatkową wolną przestrzeń (na przykład puste magazyny), pomocniczo poprzez wentylację;
chronić ul przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych;

z tymczasową izolacją, pamiętaj o podaniu wody do uli.

Choroby zakaźne pszczół

Oprócz niezakaźnych chorób pszczół istnieje również obszerna lista powszechnych chorób zakaźnych pszczół - tych, które mogą być przenoszone z jednej osoby na drugą.

Askosferoza

Istota i powód: choroba czerwia pszczelego i trutowego wywoływana przez grzyby, których zarodniki często występują na kwiatach.

Oznaki:

choroba charakteryzuje się obecnością zmienionych komórek i larw;
w komórkach gryziono dziury martwymi larwami;
niektóre grzebienie mogą być pokryte pleśnią;
larwy zniszczone przez grzyby są białe, przypominające wapno;
najczęściej choroba objawia się wiosną i latem.

Leczenie. Wykrywanie czerwia lipy wymaga szeregu środków:

wrzucić kolonię pszczół do czystego ula;
zdezynfekować ofiary;
stosować środki chemiczne i ziołowe (Nystatin, Ascocin, Polisot itp.), dodając je do paszy dla pszczół.

Zapobieganie:

ule powinny znajdować się w suchym, słonecznym miejscu;
unikaj grubej i wysokiej trawy wokół i w pobliżu ula;
regularnie usuwać gruz wokół ula, zwłaszcza martwe larwy wyrzucane przez pszczoły;
okresowo aktualizuj ekonomię komórkową - nie powinno być czarnych, starych komórek;
zapewnić odpowiedni poziom wentylacji w ulach i zimowiskach;
jesienią przeprowadzić opatrunek górny za pomocą leczniczych preparatów ziołowych (chemicznych) mających na celu zapobieganie grzybom;
nie używaj waty jako izolacji ula.

Aspergiloza

Istota i powód: kolejna choroba pszczół wywoływana przez grzyby, ale tym razem dotyka zarówno lęg, jak i dorosłych.

Oznaki:

pleśń w kolorze białym (szarym) pokrywa poczwarki i larwy;
kurczenie się i stwardnienie porażonego czerwiu;
następuje zmiana koloru: z niezdrowego żółtego na czarny;

suche larwy ostatecznie stają się twardymi, ciemnymi grudkami, przypominającymi kamienie;
dorosłe pszczoły dotknięte grzybem są pobudzone, dużo się poruszają, wykazują agresję;
w postępującym stadium chore dorosłe osobniki padają martwe na dno ula, az ich zwłok wyrywa się kudłaty pleśń ciemnozielonego koloru.

Leczenie. Nie ma jeszcze sposobu, aby zwalczyć tę chorobę pszczół. Jednak po wykryciu infekcji grzybem należy podjąć szereg działań, aby zapobiec dalszej infekcji:

plastry miodu dotknięte grzybem należy pilnie spalić;
ule, w których znajdowały się chore rodziny, należy najpierw leczyć wysoką temperaturą, a następnie rastrem dezynfekującym;
Chleba pszczelego i miodu z chorych rodzin w żadnym wypadku nie należy używać zarówno do karmienia pszczół, jak i do żywienia ludzi.

Zapobieganie: wykonaj te same czynności, co w poprzednim przypadku.

Paratyfusowy

Istota i powód: chorobie robotnic, trutni i królowych, zwanej również salmonellozą, towarzyszy niestrawność, biegunka, obarczona śmiercią osobników z kolonii pszczół w dużych ilościach.

Oznaki:

letarg pszczół;
powiększenie brzucha;
paraliż nóg i skrzydeł;
biegunka;
kał o ciemnobrązowej barwie, lepkiej płynnej konsystencji, o zgniłym zapachu;
w gnieździe na grzebieniach obfitość odchodów;
na dnie ula - podmore;
kolonie pszczół są osłabione.

Leczenie:

przeszczepiać rodziny chorych pszczół do czystych, sterylnych uli;
wyciąć i zaizolować gniazda;
zapewnić żywność leczniczą zarówno chorym, jak i zdrowym rodzinom w celach profilaktycznych;
do syropu należy dodać antybiotyki (sintomycynę, lewomycetynę, streptomycynę itp.), obliczając dawkę na 1 litr opatrunku górnego;
wyeliminować słabe rodziny.

Zapobieganie:

prawidłowe utrzymanie i prawidłowe żywienie pszczół to podstawa działań profilaktycznych chroniących przed salmonellozą;

przygotowując pszczoły do zimowania, zastąp niskiej jakości miód cukrem;
aby nie dopuścić do wprowadzenia bakterii paratyfusów do ula, pasieki należy umieszczać z dala od zbiorników ze ściekami, zanieczyszczonych stawów i zagród dla bydła.

Paraliż wirusowy

Istota i przyczyna: choroba zakaźna kolonii pszczelich, występująca w postaci przewlekłego i ostrego porażenia.

Oznaki:

na desce pszczoły zachowują się agresywnie - wrogość wobec prawie każdej przylatującej pszczoły;
za pszczołami występuje tendencja do wyciągania czarnych pszczół na lądowisko, które nie mogą wracać;
„Wygnańcy” najpierw się trzęsą, a potem giną tuż obok ula, w którym można znaleźć wiele martwych czarnych pszczół, a ich liczba jest stale uzupełniana.

Leczenie:

zdezynfekować zakażony ul, przenosząc pszczoły do innego, sterylnego;
podawać pszczołom Sanapin w dawkach przepisanych przez lekarza weterynarii.

Zapobieganie:

zainstalować indywidualne miski do picia;
zmniejszenie stopnia zarażenia roztoczem Varroa - roztocz jest nosicielem choroby;
przeprowadzić terminowe odrzucenie grzebieni, które służyły przez długi czas;
regularna dezynfekcja ula i sprzętu;
zapobiegać pojawianiu się pszczół złodziei;
stosować leki przeciwwirusowe w celach profilaktycznych zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii.

Niezależnie od rodzaju choroby zakaźnej, gdy rodzina jest chora, konieczna jest konsultacja z weterynarzem, który może dobrać odpowiednie leki.

Przeczytaj więcej o paraliżu wirusowym pszczół tutaj.

Posocznica

Istota i powód. Chore pszczoły przenoszą infekcję i bakterie, ale objawy mogą nie pojawić się w początkowej fazie. Warunkiem rozwoju choroby jest wysoka wilgotność w zimowisku, kiepska jakość paszy, mokradła.

Oznaki:

wiosna i jesień to szczyt choroby;
pszczoły są niespokojne w okresie zimowania;
często występuje biegunka;
rodzina słabnie lub umiera jeszcze przed wystawieniem ula z zimowiska;

wiosną w ulu jest dużo osłabionych pszczół z dużym brzuchem;
słabe pszczoły początkowo ledwo się poruszają, ale wkrótce przestają się poruszać;
hemolimfa pacjentów jest mętna;
podczas sekcji pszczoły rozpadają się na kawałki, ich mięśnie są brązowe lub czarne.

Leczenie:

stosować biomycynę lub tetracyklinę w dawce przepisanej przez lekarza weterynarii;
zaprowadź chorą rodzinę do suchego, zdezynfekowanego ula z dobrą izolacją.

Zapobieganie:

utrzymuj silne rodziny w dobrze izolowanych gniazdach;
upewnij się, że w domkach zimowych nie zwiększa się wilgotność powietrza.

Zgnilca europejskiego

Istota i powód: choroba otwartego czerwia dotykająca larwy w wieku do jednego tygodnia, czasami drukowany czerw. Spowodowane przez jeden lub więcej rodzajów bakterii.

Oznaki:

chore larwy mają zwiększoną mobilność;
okładka staje się przezroczysta i żółtawa;
na dnie komórek można znaleźć żółto-brązową masę ciasta z martwych larw;
przebiegowi choroby czasami towarzyszy kwaśny zapach;
silny stopień uszkodzenia czerwiu prowadzi do pojawienia się zgnilca europejskiego u dorosłych - stają się ospałe, słabo aktywne i szybko się zużywają.

Leczenie:

usunąć plastry z porażonym czerwiem z chorych rodzin i wyeliminować;
wyciąć i zaizolować gniazda;
słabe, chore rodziny, aby połączyć 2-3 i karmić syropem z przepisanym lekiem - Norsulfazolem sodu, Sanazyną, Streptomycyną itp.;
zastąpić macicę zdrowymi płodowymi;
wyprzedzić rodziny pszczół z zaawansowaną postacią choroby wykrytą w okresie zbioru miodu metodą Prokopovicha.

Zapobieganie:

trzymaj w pasiece silne rodziny pszczelarskie;
zapewnić rodzinom dobre łapówki latem i wystarczającą ilość dobrej jakości pożywienia na zimę;
stosować w rodzinach wysoce produktywnych, zdrowych królowych;
kontrolować i zapobiegać wprowadzeniu infekcji przy zakupie opakowań dla pszczół
unikać karmienia pszczół miodem niewiadomego pochodzenia oraz niesterylnego sprzętu z innych pasiek;
używaj podkładu tylko od wiarygodnych certyfikowanych producentów;
stale przestrzegać zasad sanitarnych i higienicznych dotyczących trzymania pszczół;
corocznie wymieniać 30% i starsze ciemne grzebienie na odbudowane;
zapobiegać przegrzaniu rodzin;
zakazać blisko spokrewnionej hodowli pszczół.

Więcej informacji o zgnilcu u pszczół znajdziesz tutaj.

Zgnilca amerykańskiego

Istota, przyczyna występowania i środki zapobiegawcze zgnilca amerykańskiego są identyczne jak europejskie. Różnice dotyczą tylko towarzyszących objawów i leków przepisanych przez lekarza weterynarii.

Oznaki:

pojawienie się dziur i wgnieceń kapsli woskowych;
lepka konsystencja rozłożonych larw;
zgniły zapach w ulu;
pszczoły są praktycznie nieaktywne, ospałe, szybko się zużywają;
wzrost młodych pszczół gwałtownie spada, wkrótce całkowicie zanika;
chore rodziny masowo umierają późnym latem lub jesienią.

Choroby inwazyjne pszczół

Choroby inwazyjne pszczół wywołują pasożyty, na które pszczoły mogą się natknąć na swojej drodze. Ponadto pszczoła złodziej może przyprowadzić nieproszonych gości.

Varroatosis

Istota i przyczyna: warroza pszczół i czerwiu drukowanego, wywołana przez roztocze i charakteryzująca się silnym niepokojem pszczół, zaburzeniami rozwoju i śmiercią poczwarek.

Oznaki:

utrata siły przez rodzinę;
z larw wyłaniają się brzydkie pszczoły - skrzydła, odwłoki lub kończyny mają nieregularny kształt;
cykl życia pszczół jest skrócony;
zdolności do pracy są ograniczone;
niektóre pszczoły nie biorą udziału w zbiórce miodu.

Leczenie:

wyeliminować podejrzanie zachowujące się pszczoły;
podawać leki (Folbex, kwas mrówkowy, Varroatin itp.) przepisane przez lekarza weterynarii.

Zapobieganie:

stosować różne rośliny lecznicze i olejki eteryczne jako profilaktykę kleszczy;
okresowo zmieniaj środek stosowany w profilaktyce, ponieważ z biegiem czasu kleszcz rozwija odporność, a pszczoły są ponownie zagrożone.

Braulose

Istota i powód: choroba rodzin pszczelich, w której wszy pszczelej osadzają się na brzuchu i plecach między skrzydłami pszczół i królowych.

Oznaki:

kolonie pszczół słabną;
jest niepokój pszczół;
zmniejsza się produkcja jaj w macicy;
bijatyka można zobaczyć na brzuchu lub na plecach.

Leczenie:

traktować rodziny pszczół fenotiazyną przed głównym przepływem;
przetwarzać rodziny przez 3 dni z rzędu;
powtarzać kurację co 10 dni, aż pszczoły całkowicie wyzdrowieją.

Zapobieganie:

nie dopuścić do wprowadzenia kleszcza z dysfunkcyjnych pasiek znajdujących się w pobliżu;
poprawić stan sanitarny rodzin pszczelich;
przeprowadzanie kwarantanny dla rodzin już chorych, aby zapobiegać chorobom zdrowych.

Nosematosis

Istota i przyczyna: nosema u dorosłych wywołana przez zarodniki nosemy.

Oznaki:

wraz z nadejściem wiosny pszczelarz zauważa niepokój pszczół;
rodziny słabną, obserwuje się ich śmierć;
po wystawie z zimowiska pszczoły są ospałe, nie trzymają się plastrów i nie spadają na dno ula;
powiększony brzuch pszczoły;
czasami pojawia się drżenie skrzydeł;
plastry miodu, ule w chorych rodzinach są poplamione odchodami, w niektórych rodzinach królowe umierają.

Leczenie:

po wystawie przeszczepiać chore rodziny z zimowiska do sterylnych uli i plastrów lub wolnych plastrów ze zdrowych rodzin;
ze starego gniazda przenieść tylko plastry z czerwiem, uprzednio oczyszczone ze śladów odchodów;
do leczenia stosować Fumagillin DCG zgodnie z załączoną instrukcją;
dezynfekować plastry miodu i ule oparami kwasu octowego;
Włożyć szmaty z kwasem octowym między obudowy.

Zapobieganie:

stworzyć dogodne warunki do zimowania pszczół;
zostawić wyjątkowo silne rodziny na zimę;
zapewnić zimowanie dobrej jakości miodem;
wiosną jak najwcześniej odsłonić pszczoły z zimowiska - w pierwsze ciepłe słoneczne dni;
terminowo dezynfekować grzebienie i ule.

Amebiaza

Istota i powód: choroba pszczół atakująca naczynia malpighiańskie dorosłych, której czynnikiem sprawczym jest pasożyt - ameba.

Objawy, leczenie i zapobieganie tej chorobie są identyczne jak nosematoza. Jedyna różnica polega na tym, że w celach profilaktycznych ule należy instalować w suchych miejscach, a większą uwagę należy zwrócić na wilgotność wokół i wewnątrz ula.

Acarapidosis

Istota i powód: akarapidoza to kolejna choroba pszczół wywoływana przez kleszcza, ale tym razem atakuje narządy oddechowe dorosłych.

Oznaki:

wiosną, próbując wznieść się w powietrze, chore pszczoły spadają na ziemię;
czasami pszczoły siedzą nieruchomo na desce;
ciężko chore pszczoły czołgają się po ziemi z rozłożonymi jakby zwichnięciami (tzw. otwarta twarz);
latem można zauważyć, że dotknięte chorobą rodziny stają się bezproduktywne, słabo się rozwijają, osłabiają;
śmierć rodzin pszczelich;
zimą akarapidoza objawia się niepokojem pszczół;
na dnie ula gromadzi się duża ilość podmoru;
na podłodze zimowego domu jest wiele martwych pszczół;
u zimujących pszczół chorobie towarzyszy biegunka;
śmierć rodzin pszczelich obserwuje się w okresie zimowania.

Leczenie:

przed zabiegiem wyjąć dwie zewnętrzne ramy rufowe z gniazda, tworząc wolną przestrzeń 10 cm między płytą wsuwaną a ramą zewnętrzną;
na wierzchu ramek dodatkowo ułożyć papier złożony z kilku warstw;
szczelnie zamknij górne wycięcie;
przykryj pęknięcia ula gliną lub klejem papierem;
Leczenie rodzin należy przeprowadzić wieczorem po powrocie pszczół latających za pomocą aerozolu Folbex.

Zapobieganie:

zakaz wywozu rodzin pszczelich i matek z gospodarstwa (pasieki);
ograniczyć wędrówkę pszczół - odległość zbierania nie powinna przekraczać 7 kilometrów od bezpiecznej pasieki.

Jak określić zdrowie rodziny?

Dopiero regularna kontrola gniazd pszczół pozwoli na prawidłowe określenie, czy rodzina jest zdrowa. Kompetentny pszczelarz może określić stan zdrowia na podstawie znaków:

właściwy udział osób dorosłych i potomstwa;
poziom zapasów paszy;
jakość macicy;
zajęcie ramy wskazuje na siłę gniazda.

Diagnostyka domowa

Istnieje lista sygnałów wskazujących na rodzinne problemy zdrowotne:

kruchość martwych ciał;
obecność dziur w brzuchu pszczół;
czerw wyrzucony w pobliżu uli w dużych ilościach;
brzuch owadów jest spuchnięty;
nienaturalnie skręcone skrzydła;
pszczoły skupiają się, drżą;
pojawiła się agresja niezwykła dla rasy;
zmniejszyło się życie owadów.

Wszystkie te czynniki dają pszczelarzowi powód, aby zwrócić się o pomoc do weterynarza, aby upewnić się, że wszystko jest w porządku ze zdrowiem rodziny.

Diagnostyka laboratoryjna

Pomimo dużej informatywności badania domowego, tylko diagnostyka laboratoryjna może dostarczyć najdokładniejszych danych. Jest to konieczne w przypadkach:

Na wiosnę. Konieczne jest zebranie próbek łodzi podwodnych w kilku ulach, a następnie wysłanie ich do analizy. Wyniki badań należy następnie wpisać do paszportu pasieki.
W okresie aktywnym. Jeśli pszczelarz zaczął odkrywać duże nagromadzenia martwych owadów zarówno w ulu, jak i poza nim, konieczne jest zebranie zwłok pszczół i wysłanie ich do badań, aby zapobiec rozwojowi i rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych i inwazyjnych.

Każdego dnia pszczoły czyhają na niebezpieczeństwa w postaci wielu różnych chorób. Jednak przy należytej uwadze, szybkości reakcji, odpowiednim leczeniu i ścisłym przestrzeganiu środków zapobiegawczych, każdy pszczelarz może być spokojny o zdrowie rodziny.